Hasta hakları: Haklarınız

Hem doktorlar hem de hastalar için tıbbi tedaviyle ilgili açık haklar ve yükümlülükler vardır. 

Örneğin doktorlar hastalarını tedavinin fırsat ve riskleri konusunda bilgilendirmelidir. Tüm tıbbi önlem ve müdahaleler için onayınız gerekmektedir. Tedavi belgelerini istediğiniz zaman görüntüleyebilirsiniz. Bu ve diğer haklar Medeni Kanun'un ayrı bir bölümünde düzenlenmiştir. Sizi tedavi eden kişiye karşı haklarınızı kullanmak için bu yasal düzenlemelere güvenebilirsiniz. Ancak sağlık sigortası şirketlerine ve diğer kurumlara yönelik haklara da sıklıkla hasta hakları adı verilir.

Bu haklarınız sadece doktorlara veya hastane, huzurevi gibi kurumlara karşı geçerli değildir. Hasta hakları, alternatif pratisyenler, ebeler veya psikoterapistler gibi diğer sağlık profesyonellerine karşı da geçerlidir. 

Örneğin bir hasta olarak şunlara hakkınız vardır:

• Özgür doktor seçimi.
• Tedavi kayıtlarını ve hasta dosyasını görmek.
• Anlaşılır şekilde bilgi edinmek ve bilgilendirilmek.
• Hangi önlemleri almak istediğinize ve hangilerini istemediğinize kendiniz karar vermek (tıbbi bir önlem yalnızca sizin izniniz ile gerçekleştirilebilir).
• Mahremiyetinizin ve verilerinizin korunması.
• Hasta makbuzu almak.
• Tıbbi bakım, rehabilitasyon, hasta parası veya bakım yardımları gibi yardımlardan yararlanmak.
• Tedavi hatalarında hasar tazminatı talep etmek ve almak.
• Sağlık sigortasını özgürce seçmek (yasal sağlık sigortası olanlar için geçerlidir).

Bir hasta olarak hastalığınızın veya engelinizin teşhisi, seyri ve tedavisi hakkında bilmeniz gereken her şeyi öğrenme hakkına sahipsiniz.

Herhangi bir işlem öncesinde tedavinin riskleri ve alternatif tedavi seçenekleri konusunda da bilgilendirilmeniz gerekir. Bu, örneğin ameliyatlar, anestezi veya belirli teşhis yöntemleri için geçerlidir. Kabul etmediğiniz hiçbir tıbbi önlem uygulanamaz. Bu, kişisel karar hakkınızı kullanabilmenizi ve tedavi veya ameliyat konusunda iyi düşünülmüş bir karar verebilmenizi sağlamak içindir. Bilgiler anlaşılır bir şekilde formüle edilmelidir. 

Ayrıntılı bilgiyi "Bilgi edinme ve bilgilendirilme hakkı" yazısında bulabilirsiniz.

Bireysel sağlık hizmetleri – kısaca IGeL – genellikle yasal sağlık sigortası kapsamına girmeyen hizmetlerdir. 

Bu tür hizmetlerin faydaları yeterince kanıtlanmadığından ve bazen tartışmalı olduğundan, bunların özel olarak ödenmesi gerekir. Doktor ziyaretinde hastaların tedavi öncesinde masrafların kendilerinin sorumlu olacağı ve bunların ne kadar yüksek olacağı konusunda bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda maliyet riskine dair genel bir ipucu vermek yeterli değildir. Bu nedenle, olası maliyetlerin somut şekilde netleştirilmesi hakkı vardır. 

Bununla ilgili ayrıntılı bilgiyi "Sigortalı tarafından karşılanan hizmetlere genel bakış" yazımızda bulabilirsiniz.

Tedavi eden doktorların kanunen önemli durumları hastanın dosyasına gecikmeden kaydetmeleri gerekmektedir. Dokümantasyon dikkatli ve eksiksiz yapılmalıdır.

Hasta dosyası diğer şeylerin yanı sıra şunları içerir:

• Bulgular
• Terapinin dokümantasyonu
• Bilgilendirme belgeleri 
• Müdahaleler için onay beyanı

Tedavinizi takip etmenizi kolaylaştırmak için hasta olarak hasta dosyanızı istediğiniz zaman görüntüleyebilir ve kopyalarını alabilirsiniz. İstisnalar vardır, ancak doktor buna izin vermediği takdirde kararını gerekçelendirmek zorundadır. 

Dokümantasyon önemlidir, örneğin:

• Hastaların tedavi sırasında neler olduğunu anlayabilmeleri için. 
• Başka bir doktorun daha ileri tedaviyi üstlenmesi durumunda.
• Sorumluluk davalarında: örneğin hasta olarak tedavi hatalarına karşı yasal işlem başlatmak istiyorsanız.

Yasal sağlık sigortası şirketlerinin elektronik hasta dosyası (ePA), doktor tarafından tutulan hasta dosyasından farklıdır. Elektronik hasta dosyasında, farklı doktorların veya hastanelerin elinde bulunan önemli tıbbi veriler tüm kurumların erişebileceği şekilde birleştirilir. ePA hasta tarafından yönetilir.  

Hastanede kaldığınız süre boyunca hak ettiğiniz hizmetleri alamadığınızı düşünüyorsanız ya da haklarınızın ihlal edildiği kanısındaysanız, bunun için çeşitli iletişim noktaları bulunur. 

Bazı eyaletlerde hasta temsilcileri, endişelerinizi hastaneye iletmenize yardımcı olabilir. Bunlara örneğin hasta savunucuları veya ombudsmanlar denir. Doğrudan hastaneye sormak en iyisidir. 
 
Ayrıca hastanelerin hastaların kolaylıkla kullanabileceği şikayet yönetimini de sağlaması gerekir. Bu, diğer şeylerin yanı sıra, kliniğin şikayet seçeneklerini tasarlamasını ve hastaları bu seçenekler hakkında yerinde bilgilendirmesini içerir. İlave olarak şikayetler hızlı ve şeffaf bir şekilde işlenmelidir. 

Hastanedeki şikayetler hakkında ayrıntılı bilgiyi "Tıbbi tedavi hakkında şikayet" yazısında bulabilirsiniz.

Örneğin Federal Sağlık Bakanlığı'nın Hasta Hakları Rehberi'nde bu konu hakkında detaylı bilgi verilmektedir.

Unabhängige Patientenberatung Deutschland (UPD) (Almanya Bağımsız Hasta Danışmanlığı), hasta haklarınız konusunda size tavsiyelerde bulunur.