Kalp iç zarının iltihabı (endokardit)

Endokardit, kalbin içini kaplayan derinin iltihaplanmasıdır. Bu deriye kalbin iç zarı veya endokardiyum denir. Buna ek olarak genellikle kalp kapakçıkları da iltihaplanır, çünkü bunlar da aynı zamanda kalbin iç zarıyla kaplıdır.

Endokarditin bulaşıcı (yani patojenlerin neden olduğu) ve bulaşıcı olmayan nedenleri olabilir. Bulaşıcı olmayan endokardit ayrıca trombotik endokardit olarak da adlandırılır. Endokardit diğer ciddi hastalıkların bir sonucu olarak, örneğin kanser sonucu, gelişebilir.

Erken tanı ve tedavi, ciddi seyirleri ve komplikasyonları önleyebilir. 

Akut enfektif endokardite hemen hemen her zaman ani, yüksek ateş ve sıklıkla üşüme eşlik eder. Bununla birlikte, hastalık sinsi bir şekilde başlayabilir ve daha uzun bir süre boyunca hafif bir ateşe neden olabilir.

Ek olarak, aşağıdaki gibi şikayetler görülebilir:

• Güçsüzlük
• Baş ağrısı
• Eklem ve kas ağrısı
• İştah kaybı, bulantı ve kusma

Ayrıca kalple ilgili sorunları gösteren semptomlar da oluşabilir. Bunlar şunları içerir:

• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Kalp üfürümleri
• Hızlanmış kalp atışı

Aşağıdakiler dahil nörolojik semptomlar görülmesi da mümkündür:

• Boyun tutulması
• Duyusal bozukluklar
• Görme bozuklukları

Hastalık ilerlerse, ciltte tipik belirtiler görünebilir:

• Osler nodülleri: parmaklar ve/veya ayak parmaklarında mercimek büyüklüğünde ağrılı, mavimsi-kırmızımsı nodüller
• Janeway lezyonları: Ellerde ve ayaklarda ağrısız, çok küçük, kırmızımsı deri lezyonları
• Peteşi: Genellikle vücudun bir kısmında kümeler halinde görünen toplu iğne başı büyüklüğünde kırmızı noktalar

Enfektif endokarditin nedeni, hemen hemen her zaman bakterilerdir - özellikle streptokok ve stafilokok bakterileri. En yaygın patojen bakteri Staphylococcus aureus'tur.

Trombotik endokardit, kan trombositleri (trombositler) ve kan proteinleri önceden hasar görmüş kalp kapakçıklarında biriktiğinde oluşur. Bu, kanser, tüberküloz veya otoimmün hastalıklar gibi diğer ciddi hastalıkların bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. 

Endokardit riskini artırabilecek çeşitli faktörler ve tıbbi durumlar vardır. 

Enfektif endokardit için risk faktörleri şunları içerir:

• hipertrofik kardiyomiyopati gibi doğuştan gelen veya edinilmiş kalp kusurları
• yapay kalp kapakçığı
• uzun süreli diyaliz tedavisi
• şeker hastalığı
• HIV/AIDS
• uyuşturucu kullanımı
• kötü ağız ve diş hijyeni

Trombotik endokardite daha duyarlı olan kişiler şunlardır:

• kanser ve otoimmün hastalıklar
• artan kan pıhtılaşması
• ileri böbrek yetmezliği
• şiddetli yanıklar

Endokardit nadirdir: Sanayileşmiş ülkelerde, her yıl 100.000 kişiden yaklaşık 3 ila 10'u enfeksiyöz forma yakalanır. Erkekler kadınlardan iki kat daha sık hastalanır. 

Akut endokardit durumunda, durum hızla kötüleşir. Daha hafif başlangıç (subakut) formu daha yavaş ilerler ve bu nedenle genellikle uzun süre fark edilmez. 

Endokardit zamanında keşfedilip tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara ve ölüm dahil geç etkilere neden olabilir. Enfeksiyöz endokardit nedeniyle hastanede tedavi görmesi gereken 100 kişiden yaklaşık 25'i ya hastanede tedavi sırasında ya da uzun süreli etkilerden dolayı ölmektedir.

Olası komplikasyonlar ve uzun vadeli etkiler şunları içerir:

• Kalp yetmezliği
• Şiddetli kardiyak aritmi, örneğin bir AV bloğu
• Vasküler çıkıntılar (anevrizmalar), örneğin serebral veya abdominal arterde
• Pulmoner emboli veya felç gibi damar tıkanıklıkları

Endokardit teşhisi koymak her zaman kolay değildir çünkü net semptomlar yoktur.

Bir konuşmada, doktor önce tıbbi geçmişi (anamnez) sorar ve endokardit için olası risk faktörlerini belirler. Bunlar, örneğin yapay bir kalp kapakçığını veya doğuştan gelen bir kalp hastalığını içerir.

Patojenlerin vücuda girmiş olabileceği operasyonlar veya diş tedavileri de önemli bilgiler sağlayabilir.

Endokardit şüphesi varsa genellikle ekokardiyografi ve kan testleri yapılır.

Ekokardiyografi - "kalp ekosu" olarak da adlandırılır - kalbin ultrason muayenesidir. Bu, doktorun organın yapısını ve hareketini kontrol etmesini sağlar. 

Kan olası patojenler için incelenir. Laboratuvarda mevcut bakteri ve mantarların üreyebileceği kan kültürleri oluşturulur. 

Enflamasyonun başka belirtilerini bulmak için kandaki enflamasyon seviyeleri de ölçülebilir veya beyaz kan hücrelerinin (lökositler) sayısı belirlenebilir.

Ayrıca kandaki bazı pıhtılaşma faktörleri trombotik endokardit hakkında bilgi verir.

Bu tetkikler sonrasında doktor kesin tanı koyamaz ise röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi ek görüntüleme işlemleri kullanılır.

Bakterilerin neden olduğu endokardit, antibiyotiklerle tedavi edilir. 

Nedeni mantar ise antimikotikler kullanılır. Bu ilaçlar genellikle birkaç hafta kullanılır ve damar yoluyla doğrudan kan dolaşımına verilir.

Bazen, örneğin kalp kapakçıkları iltihaplanma nedeniyle ciddi şekilde hasar görmüşse ve artık tam olarak işlevsel değilse, ilaç tedavisi yeterli değildir.

Kalp yetmezliğini ve diğer komplikasyonları önlemek için cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrah, iltihaplı dokuyu çıkarır ve etkilenen kalp kapakçıklarını yapay kalp kapakçıkları ile değiştirir. 

Trombotik endokarditli kişilerde tedavi, kan pıhtılarının oluşmasını önlemeyi amaçlar. Bu genellikle heparin gibi antikoagülanların uzun süreli kullanımını gerektirir. Belirli koşullar altında - örneğin akut kalp yetmezliği durumunda - trombotik endokardit için de bir ameliyat gerekli olabilir. 

Tedavinin bitiminden sonra sizi tedavi eden doktor ultrason (ekokardiyografi) kullanarak kalbi muayene eder. Bu sayede kalbin durumu ve işleyişi kontrol edilebilir.

Ayrıca belirli kan değerleri ve beyaz kan hücrelerinin sayısı yine laboratuvarda belirlenir. Bu, iltihabın azalıp azalmadığını kontrol etmek için kullanılabilir. Bu takip ziyaretlerinin düzenli olarak yapılması önemlidir. 

Endokarditten kurtulan kişilere iyi diş hijyeni sağlamaları ve düzenli diş muayeneleri yapmaları tavsiye edilir. Bazı cerrahi işlemlerden ve diş tedavilerinden önce, endokarditin tekrarını önlemek için doktora danışılarak önlem olarak antibiyotik almak mümkün olabilir.